Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Ciężkiej Syntezy Organicznej „Blachownia”

---

Historia

Na przełomie lat 30. XX wieku, w rejonie górnośląskiego zagłębia węglowego, które dostarczało niezbędne surowce oraz dysponowało rozwiniętą infrastrukturą, rozpoczęto tworzenie dwóch zakładów chemicznych w bliskim sąsiedztwie Kędzierzyna. Produkty takie jak amoniak, chlor, gliceryna, izobutanol oraz kwasy tłuszczowe zaczęły być wytwarzane w Zakładach Przemysłu Azotowego w Kędzierzynie, zaś w Blachowni Śląskiej zrealizowano budowę zakładu znanego jako Oberschlesische Hydrierwerke A.G. Głównym celem tej inwestycji była produkcja syntetycznej benzyny, olejów i smarów, niezbędnych dla potrzeb wojskowych.

W trakcie II wojny światowej, w wyniku bombardowań w 1944 roku, oba zakłady uległy znacznemu uszkodzeniu i tym samym przestały funkcjonować. Po wyzwoleniu Kędzierzyna przez Armię Czerwoną w styczniu 1945 roku rozpoczęto demontaż sprzętu, który jeszcze przetrwał, prowadząc jego zasadniczą wywózkę do ZSRR jako część reparacji wojennych. Wcześniej zniszczone zakłady zostały na początku przeznaczone do całkowitej likwidacji, jednak po szczegółowej inwentaryzacji pozostałych urządzeń, zarówno naziemnych, jak i podziemnych, zapadła decyzja o ich odbudowie.

W lutym 1948 roku, Zjednoczenie Przemysłu Nawozów Sztucznych podjęło ważny krok polegający na budowie fabryki nawozów azotowych w Kędzierzynie, co znacząco wpłynęło na tempo odbudowy lokalnego przemysłu chemicznego.

1 stycznia 1952 roku ustanowiono Instytut Syntezy Chemicznej (ISCh) w Dworach koło Oświęcimia, bazujący na rozbudowanych laboratoriach badawczych, które prowadzono w Chorzowie, Tarnowie, Oświęcimiu i Kędzierzynie. Oddział kędzierzyński Instytutu liczył 49 pracowników i był kierowany przez mgr inż. Józefa Obłoja. Z kolei 1 stycznia 1959 roku, ISCh uzyskał status samodzielnej jednostki, przekształcając się w Instytut Ciężkiej Syntezy Organicznej (ICSO). Następnie, 1 kwietnia 2019 roku, ICSO „Blachownia” dołączył do Sieci Badawczej Łukasiewicz.

Działalność

Tematyka badawcza Instytutu Ciężkiej Syntezy Organicznej „Blachownia” obejmuje szereg innowacyjnych badań naukowych oraz prac o charakterze rozwojowym, koncentrując się głównie na procesach chemicznych. Wśród kluczowych obszarów badawczych wyróżnia się:

• syntezę i technologie organiczne,
• żywice fenolowe, akrylowe, epoksydowe, poliwęglany oraz modyfikacje ich właściwości,
• rozdział gazów oraz procesy wodorowe i ciśnieniowe,
• technologie przetwarzania surowców odnawialnych,
• procesy petro- i karbochemiczne,
• katalizę homo- i heterogeniczną,
• chemię i technologię polimerów oraz tworzyw sztucznych, ich modyfikacje i przetwórstwo,
• środki powierzchniowo-czynne i chemię gospodarczą,
• środki pomocnicze dla różnych gałęzi przemysłu,
• analizę chemiczną,
• fizykochemię,
• inżynierię chemiczną,
• ochronę środowiska oraz utylizację odpadów.

Dyrektorzy

• 1952–1959: prof. dr inż. Józef Obłój, kierownik,
• 1959–1966: prof. dr inż. Józef Obłój, dyrektor,
• 1966–1972: prof. dr inż. Edward Grzywa, dyrektor,
• 1972–1976: doc. dr inż. Jerzy Antoni Wojciechowski, dyrektor,
• 1976 (3 miesiące): doc. Zbigniew Gortel, p.o. dyrektora,
• 1976 (3 miesiące): dr inż. Franciszek Górka, p.o. dyrektora,
• 1976–1985: prof. dr hab. inż. Włodzimierz Kotowski, dyrektor,
• 1985–1990: prof. dr hab. inż. Marian Taniewski, dyrektor,
• 1990–1992: dr inż. Maciej Kiedik, dyrektor,
• 1992–1993: prof. dr hab. inż. Jerzy Wasilewski, p.o. dyrektora,
• 1993–1999: prof. dr hab. inż. Jerzy Wasilewski, dyrektor,
• 1999–2003: prof. dr hab. inż. Andrzej Gawdzik, dyrektor,
• 2003–2004: prof. dr hab. inż. Andrzej Gawdzik, kierownik,
• 2004–2005: mgr Teresa Tarkowska, kierownik,
• 2005–2010: doc. dr Marian Gryta, dyrektor,
• 2010–2020: dr Andrzej Krueger, dyrektor,
• od 1 kwietnia 2020: dr hab. Iwona Szwach, dyrektor.

---

Oceń: Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Ciężkiej Syntezy Organicznej „Blachownia”

---