Grupa Azoty Zakłady Azotowe Kędzierzyn

---

Dane o spółce

„Grupa Azoty ZAK jest zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem 0000008993.

Wszystkie dokumenty dotyczące spółki można znaleźć w Sądzie Rejonowym, VIII Wydziale Gospodarczym Krajowego Rejestru Sądowego w Opolu.

Oto kluczowe dane rejestrowe:

• REGON: 530544497,
• NIP: 749-00-05-094.

Kapitał zakładowy wynosi 285 064 300 zł i dzieli się na 57 012 860 akcji o wartości nominalnej 25 zł każda.

Historia

Powstanie zakładów

Historia zakładów w Kędzierzynie zaczęła się w 1940 roku, gdy niemiecki gigant chemiczny IG Farben zaczął budowę zakładów produkujących izooktan w pobliżu miejscowości znanej wtedy jako Heydebreck O.S. Te obiekty miały zajmować się produkcją syntetycznej benzyny z węgla poprzez metodę opracowaną przez Bergiusa. Produkcja ruszyła pod koniec 1943 roku.

Zakłady te były kluczowe w produkcji benzyny syntetycznej podczas II wojny światowej. Alianci, startując z Włoch, przeprowadzali masowe naloty, które zaczęły się w lipcu 1944 roku. W wyniku nalotów zniszczono większość infrastruktury. Ewakuacja zakładów miała miejsce 21 i 22 stycznia 1945 roku.

1 lutego 1945 roku w Kędzierzynie-Koźlu zjawili się żołnierze Armii Czerwonej, a zakłady zostały całkowicie zdemontowane przez Rosjan. Zniszczenia objęły 80% potencjału produkcyjnego. Ocalały sprzęt został przetransportowany do odbudowywanych zakładów w Oświęcimiu, Chorzowie i Tarnowie. Polskie władze uznały te ziemie za niemieckie i początkowo nie planowano tam przemysłowego rozwoju.

Po II wojnie światowej

W 1948 roku polski rząd zdecydował o budowie trzeciej fabryki nawozów sztucznych w kraju w Kędzierzynie, obok Chorzowa i Mościc koło Tarnowa. Postanowiono wznosić ją na miejscu zniszczonych zakładów niemieckich IG Farben. Towarzystwu nadano nazwę Zakłady Przemysłu Azotowego „Kędzierzyn” z siedzibą w Bierawie. Oficjalne powstanie przedsiębiorstwa datowane jest na 1 stycznia 1949 roku, a w październiku tego samego roku rozpoczęto wytwarzanie 840 ton wosku syntetycznego rocznie.

W ramach sześciolatki (1950-1955) przewidziano dalszy rozwój zakładów azotowych. Podjęto próbę produkcji amoniaku, kwasu azotowego i saletrzaku, a pierwsze instalacje rozpoczęły próbne działanie 15 stycznia 1954 roku. 10 marca uznaje się za datę oficjalnego otwarcia zakładów, które rozpoczęły ciągłą produkcję nawozów azotowych. W tym samym roku do oferty produkcyjnej dodano tlenu sprężonego, dicyjanodiamidu, melaminy oraz utrwalacza płynnego „W”. W 1954 roku powstała także elektrociepłownia.

W kolejnych latach do produkcji dołączyły dziesiątki innych wyrobów chemii organicznej i nieorganicznej. W 1955 roku ruszyła produkcja bezwodnika ftalowego, wosków, aminoplastów i kwasów tłuszczowych. We wrześniu 1956 roku fabryka ponownie przeszła zmianę nazwy – na Zakłady Przemysłu Azotowego „Kędzierzyn”, a w 1957 uaktywniono drugi ciąg produkcji nawozów azotowych oraz rozpoczęto wytwarzanie mocznika i stężonego kwasu azotowego.

Około 1958 roku w związku z działalnością zakładów chemicznych powstały w województwie pierwsze kluby honorowych dawców krwi.

Zakłady Azotowe „Kędzierzyn”

6 czerwca 1959 roku zmieniono nazwę fabryki na Zakłady Azotowe „Kędzierzyn”. W latach 60. uruchomiono produkcję azotynu i azotanu sodowego, formaliny, klejów mocznikowych oraz innych chemikaliów. W 1962 roku po raz pierwszy w Polsce powstała instalacja do produkcji amoniaku z gazu koksowniczego.

Przeładunek wodny stał się możliwy w 1970 roku, kiedy to zainstalowano port na Kanale Kędzierzyńskim, umożliwiający transport przez Kanał Gliwicki i rzekę Odrę. W latach 70. dokonano modernizacji licznych instalacji produkcyjnych oraz uruchomiono nowe, w tym produkcję argonu i bezwodnika maleinowego. W 1978 roku uruchomiono instalację ciśnieniowego półspalania metanu, przechodząc z produkcji amoniaku z koksu na gaz ziemny.

Lata 80. to okres rozpoczęcia produkcji komponentów tworzyw sztucznych, m.in. poprzez uruchomienie wytwórni alkoholi OXO oraz nowych instalacji klejów mocznikowych. Innym nowym produktem był Salmag, uzyskany w wyniku granulacji mechanicznej saletrzaku.

Okres III Rzeczypospolitej

Początek lat 90. przyniósł zmiany i modernizacje organizacyjne. Od 1 stycznia 1992 roku zakłady funkcjonują jako jednoosobowa Spółka Skarbu Państwa – Zakłady Azotowe Kędzierzyn Spółka Akcyjna. Znaczne inwestycje dedykowano środowiskowej modernizacji – powstały nowe elektrofiltry, instalacje kwasu azotowego oraz mechaniczno-biologiczne oczyszczalnie ścieków. Te kroki pozwoliły na usunięcie zakładów z listy najbardziej uciążliwych dla środowiska jednostek.

W 2000 roku przedsiębiorstwo przeszło restrukturyzację, tworząc sześć jednostek biznesowych oraz spółki-córki: AutoZAK, hotele oraz jednostkę badawczo-produkcyjną „Chemzak”. Uzyskano certyfikaty jakości pojawiające się na rynku zachodnim (PN-EN ISO 9001:2001, PN-N-18001:1999), co stanowi znak rozwoju i wstęp do globalnego rynku.

Strategia restrukturyzacji i prywatyzacji doprowadziła do wejścia 80% akcji do Nafty Polskiej w 2004 roku, jednak sprzedaż akcji niemieckiej firmie PCC AG w 2006 roku nie doszła do skutku z powodu zbyt niskiej oferty.

Rok 2007 był dla zakładów wyjątkowo udany – osiągnięto rekordowy zysk, a znaczna część środków została przeznaczona na planowane inwestycje na przyszłość.

Złożenie nowej instalacji kwasu azotowego, otwarta 8 października 2010 r. przez wiceministra Adama Leszkiewicza, to jedna z największych inwestycji tych lat, finansowana w ponad 80% kredytem bankowym. W tym samym roku uruchomiono stację uzdatniania wody za 70 mln zł oraz instalację produkcji NOXy®.

Zainicjowano także projekt nowej elektrociepłowni – kontrakt z firmą Rafako podpisała Grupa Azoty ZAK SA w 2014 roku, a finansowanie na kwotę 256 mln zł zapewnił Bank Gospodarstwa Krajowego.

Grupa Azoty Zakłady Azotowe Kędzierzyn Spółka Akcyjna

Dnia 24 kwietnia 2009 r. sąd w Opolu potwierdził zmianę w KRS, polegającą na wpisaniu nowej nazwy przedsiębiorstwa, Grupa Azoty Zakłady Azotowe Kędzierzyn SA.

W tym procesie prywatyzacja przyniosła dominację Zakładów Azotowych w Tarnowie-Mościcach SA, które 20 października 2010 r. uzyskały 52,6% akcji, a do 13 października 2011 roku zwiększyły udział do 93,48%. Zmiany te były częścią konsolidacji sektora chemicznego, realizowaną wspólnie z Zakładami Azotowymi Puławy SA, co zapoczątkowało proces scalania zasobów tej branży na poziomie krajowym oraz związane z tym zmiany wizerunkowe Grupy Azoty.

Zatrudnienie

Zatrudnienie w przedsiębiorstwie kształtowało się w różnorodny sposób na przestrzeni lat, co przedstawia poniższa tabela:

Rok	Liczba pracowników
wrzesień 1948	330
31 grudnia 1948	1463
1955	7300
1975	7300
1999	2200
2005	około 1600
2014	1569
2015	1567
2016	1568
2017	1577
2018	1570
2019	1547
2020	1528
2021	1562
2022	1589

Struktura organizacyjna

W strukturze organizacyjnej Grupy Azoty Zakładów Azotowych Kędzierzyn funkcjonuje zarząd, który składa się z kluczowych członków kierujących przedsiębiorstwem.

W skład zarządu wchodzą:

• Mirosław Ptasiński – prezes zarządu, dyrektor generalny,
• Dariusz Bednorz – wiceprezes zarządu,
• Agnieszka Kurpińska – wiceprezes zarządu.

Oprócz zarządu istnieje również rada nadzorcza, która pełni ważną rolę w nadzorowaniu działalności spółki.

Rada nadzorcza składa się z następujących osób:

• Paweł Bielski – przewodniczący,
• Rafał Smoła – wiceprzewodniczący,
• Paweł Polański – sekretarz, członek wybrany przez pracowników spółki,
• Aleksander Bogdziewicz,
• Angelina Sarota,
• Marek Zatorski.

Prezesi

Historia prezesów Grupy Azoty Zakłady Azotowe Kędzierzyn jest fascynującym elementem rozwoju firmy, ukazującym wpływ, jaki różni liderzy mieli na jej działalność w różnych okresach. Oto lista prezesów, którzy pełnili swoją funkcję w różnych latach:

• 1948–1949 – Konstanty Laidler,
• 1949–1955 – Ignacy Lis,
• 1955–1957 – Bronisław Twardzicki,
• 1957–1963 – Karol Nowak,
• 1964–1969 – Franciszek Górka,
• 1969–1977 – Jerzy Pyzikowski,
• 1977–1994 – Konstanty Chmielewski,
• 1994–1999 – Józef Sebesta,
• 1999–2000 – Adam Konopka,
• 2000–2001 – Janusz Wiśniewski,
• 2001–2001 – Adam Konopka,
• 2001 – 2006 – Jerzy Majchrzak,
• 14 marca 2006 – 22 maja 2006 – Wojciech Zaremba,
• 1 września 2006 – 10 września 2007 – Bartłomiej Cząstkiewicz,
• 21 kwietnia 2008 – 31 stycznia 2011 – Krzysztof Jałosiński,
• 1 lutego 2011 – 17 września 2012 – Jerzy Marciniak,
• 17 września 2012 – 6 kwietnia 2016 – Adam Leszkiewicz,
• 6 kwietnia 2016 – 29 czerwca 2017 – Mateusz Gramza,
• 30 czerwca 2017 – 28 lutego 2018 – Paweł Mortas,
• 1 marca 2018 – 9 kwietnia 2018 – Bogdan Tomaszek,
• 10 kwietnia 2018 – 26 kwietnia 2021 – Sławomir Lipkowski,
• 27 kwietnia 2021 – 20 czerwca 2021 – Artur Kamiński,
• 21 czerwca 2021 – 11 września 2022 – Paweł Stańczyk,
• 23 września 2022 – luty 2024 – Filip Grzegorczyk,
• 25 kwietnia 2024 – obecnie – Mirosław Ptasiński.

Lista ta nie tylko dostarcza informacji o prezesach, ale również odzwierciedla historię i rozwój zakładów w Kędzierzynie. Każdy z wymienionych liderów przyczynił się w unikalny sposób do kształtowania przyszłości tej ważnej instytucji przemysłowej.

Struktura organizacyjna

W skład zarządu Grupy Azoty Zakłady Azotowe Kędzierzyn wchodzą:

• Mirosław Ptasiński, który pełni funkcję prezesa zarządu oraz dyrektora generalnego,
• Dariusz Bednorz, pełniący rolę wiceprezesa zarządu,
• Agnieszka Kurpińska, również wiceprezes zarządu.

Rada Nadzorcza składa się z następujących członków:

• Paweł Bielski, sprawujący funkcję przewodniczącego rady,
• Rafał Smoła, pełniący obowiązki wiceprzewodniczącego,
• Paweł Polański, który jest sekretarzem oraz członkiem wybranym przez pracowników spółki,
• Aleksander Bogdziewicz,
• Angelina Sarota,
• Marek Zatorski.

Produkcja

W ramach głównej działalności firma koncentruje się na produkcji nawozów azotowych, plastyfikatorów oraz alkoholi OXO. Dodatkowo, oferuje także surowce chemiczne oraz energię elektryczną, cieplną, gaz koksowniczy i inne media.

Chemia

Nawozy azotowe

• zakłady azotowe Kędzierzyn (saletra amonowa),
• zakłady azotowe Kędzierzyn 33,
• mocznik granulowany 46%,
• salmag,
• salmag z borem,
• salmag z siarką,
• RSM.

Plastyfikatory

• oxoviflex™ (tereftalan bis(2-etyloheksylu)),
• oxofine™ DOA (adypinian bis(2-etyloheksylu)),
• oxofine™ DBT (tereftalan dibutylu),
• oxofine™ TOTM,
• oxofine™ Poly2K.

Alkohole OXO

• 2-etyloheksanol,
• izobutanol,
• n-butanol,
• oktanol F (pozostałość podestylacyjna, produkty uboczne z produkcji 2-etyloheksan-1-olu).

Surowce chemiczne

• aldehyd masłowy,
• aldehyd izomasłowy,
• amoniak,
• kwas azotowy.

Energetyka

• energia elektryczna,
• energia cieplna,
• gaz koksowniczy,
• pozostałe media.

Komunikacja

Zakłady Azotowe w Kędzierzynie-Koźlu dysponują wyjątkowo dobrze rozwiniętą infrastrukturą komunikacyjną, co znacząco ułatwia logistykę oraz transport. W ramach dostępnych środków transportu wyróżniamy:

• drogowy – zaledwie 20 km dzieli zakłady od autostrady A4, co przekłada się na szybki dostęp do głównych tras komunikacyjnych,
• kolejowy – zakłady mają swoją własną bocznicę oraz wewnętrzną sieć kolejową, co jest istotne, gdyż Kędzierzyn-Koźle to jedno z kluczowych miejsc węzłowych na mapie kolejowej Polski,
• wodny – zakłady posiadają port zlokalizowany na Kanale Kędzierzyńskim, który jest połączony z Kanałem Gliwickim. To połączenie umożliwia dotarcie nie tylko do rzeki Odry, ale także do Morza Bałtyckiego.

Tak zorganizowany system transportowy znacząco podnosi efektywność działalności zakładów, umożliwiając szybką i sprawną wymianę towarów.

Kluby sportowe

Przedsiębiorstwo posiada wyjątkowy klub sportowy piłki siatkowej, który bierze udział w rozgrywkach Polskiej Ligi Siatkówki – ZAKSA SA. To jeden z najbardziej utytułowanych klubów w historii polskiej siatkówki, który może poszczycić się imponującą liczbą m.in. dziewięciu tytułów Mistrza Polski, zdobytych w latach: 1998, 2000, 2001, 2002, 2003, 2016, 2017, 2019 oraz 2022. Dodatkowo, ZAKSA zdobyła dziesięć razy Puchar Polski w latach 2000, 2001, 2002, 2013, 2014, 2017, 2019, 2021, 2022 oraz 2023, a także uzyskała 2. miejsce w Pucharze CEV (2011) oraz trzykrotnie zdobyła trofeum Ligi Mistrzów w latach 2021, 2022, 2023.

Grupa Azoty ZAK angażuje się także w wspieranie innych dyscyplin sportowych. Sponsoring obejmuje m.in. parabadmintonistę Bartłomieja Mroza, a także lokalne kluby sportowe takie jak Chemik Kędzierzyn-Koźle oraz koszykarski zespół Pogoń Prudnik.

---

Oceń: Grupa Azoty Zakłady Azotowe Kędzierzyn

---